Verlossing

8 december 2015

Als dokter wil ik patiënten verlossen van ziekte, pijn, angst en lijden. Maar wat als het leven zelf in lijden is veranderd. Waarbij elke ademteug er een teveel is, het ontwaken in de ochtend verbonden is met teleurstelling. Gevangen in het leven.

Zo omschreef een van mijn patiënten zijn situatie. Het was een hoogbejaarde heer die door ziekte bedlegerig was zonder het vooruitzicht om ooit nog uit bed te kunnen komen. Aangezien hij zijn leven lang een fanatieke sporter was geweest, was dit voor hem een lijdensweg. Hij was al jaren lid van de Nederlandse vereniging voor een vrijwillig levenseinde en had zich goed ingelezen. Hij leed ondragelijk, zo stelde hij vast en het was uitzichtloos vond hij. Zo vroeg hij mij hoopvol maar ook een tikje dwingend of ik middels euthanasie een uitweg kon bieden. Ik was overdonderd, als jonge dokter had ik nog nooit in deze positie gestaan. Inmiddels had ik wel ervaring met palliatieve sedatie maar actieve levensbeëindiging? Daar kreeg ik toch een beetje buikpijn van.

Die avond zat ik thuis aan mijn bureau en liet ik mijn gedachten en gevoelens de vrije loop. Ik was niet tegen euthanasie toch? Ik dacht althans van niet, maar ik kon me niet herinneren wanneer ik daar voor het laatst actief over had nagedacht. Was het echt mijn overtuiging of was het de mening van mijn ouders, vrienden en media die ik moeiteloos had overgenomen.

Ik dacht terug aan de eed van Hippocrates die ik een jaar geleden had afgelegd: ‘ik zal lijden verlichten, ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen’ stond er. Maar naar mijn gevoel tegenstrijdig in deze situatie stond er ook: ‘ik zal aan de patient geen schade doen’. Maar wat als het leven zelf als schadelijk voelt voor deze patiënt? Er ontstond een strijd tussen mijn overtuigingen. Zo wilde ik alles geven om hem beter te maken maar wilde ik ook zijn lijden verlossen. Kon ik in deze situatie zijn verlosser zijn? Ik vond het antwoord die avond niet.

De volgende dag besprak ik de situatie met mijn supervisor. Zij begreep mijn twijfel. Ik droeg de casus aan haar over zodat ik vanaf de zijlijn mee kon kijken naar een proces waar ik niet op tegen was, maar ook niet volledig achter stond. Vanaf de zijlijn zag ik het hele proces op gang komen en zich vormen tot een beslissing.

De avond voordat de euthanasie zou plaatsvinden stapte ik zijn kamer binnen. Ik schrok van wat ik zag; hij was enorm afgevallen en lag met zijn mond open in bed. Ik voelde opluchting toen ik merkte dat hij nog ademhaalde, een misplaatste opluchting dacht ik meteen. Zacht maakt ik hem wakker en een warme glimlach ontstond toen hij me herkende. Ik plaatste het infuus, maar vervolgens lukte het me niet om op te staan. Ik wilde zoveel zeggen maar ik kon de woorden niet vinden. Ik kon me niet voorstellen hoe de nacht voor hem zou voelen, wetende dat hij de volgende dag zou sterven. Ik keek hem aan en toen hij zijn gerimpelde hand op mijn arm legde sprongen de tranen in mijn ogen.

Vrijdagochtend om 10 uur was het zover. Ik stond aan het voeteneind en zag hoe hij zacht, in het bijzijn van familie, de dood in gleed. Zo zacht als zuchtje wind verliet hij de kamer. Hij was verlost.

Celine Hogentoren

TEKEN HET CHARTER VAN COMPASSION FOR CARE

Teken nu

Momenteel hebben mensen het charter getekend