‘De patiënt verwacht van de arts dat hij zekerheid biedt en duldt niet dat de dokter het ook niet weet. De deskundige komt hierdoor onder druk te staan’, schrijft Paul Goderis in zijn boek ‘De kwetsbare patiënt’. Die patiënt is hij (ook) zelf. Hij lijdt aan een ernstige vorm van kanker. Paul Goderis geeft in dit boek aan de hand van zijn eigen ervaringen, sociaal-psychologische beschouwingen over onderwerpen als respectvolle bejegening en medische informatie voorziening.

Dit boek kan worden gelezen als een warm pleidooi voor een meer mensgerichte zorg. Een gezondheidszorg waarin niet alleen het zieke lichaamsdeel centraal staat en wordt behandeld, maar waarin de zieke zelf, met al zijn emoties en met zijn geheel eigen manier van leven, aandacht krijgt. Paul Goderis pleit nadrukkelijk voor een meer systematische aanpak van mensgerichte zorg. Medewerkers binnen de ziekenhuizen doen ieder voor zich hun best om het de patiënt naar de zin te maken, maar dat gebeurt volgens Goderis vooral intuïtief. Er ligt vaak geen organisatie­brede gedachte achter. Integendeel, vaak staan, zo merkt Goderis op, organisatie­belangen voorop en dient de patiënt zich aan te passen.

Het onderwerp bejegening hield hem al bezig tijdens zijn werk als bestuurder in de langdurige zorg. Hoe belangrijk respectvolle omgang met een patiënt is, merkte Paul Goderis tijdens de behandeling van zijn ziekte. Bejegening vergt in bedreigende situaties als het hebben van een dodelijke ziekte, een bijzondere aanpak. De zieke is kwetsbaar en bijzonder alert op wat wel en niet wordt gezegd. Het zal zorgprofessionals bekend in de oren klinken, maar de manier waarop Goderis dit uitlegt en verwoordt zet toch weer aan het denken.

De bijna absolute informatiemacht en de toegang tot expertise van artsen heeft zijn weerslag op de bejegening van patiënten, schrijft Goderis. Hoe dat precies in zijn werk gaat, legt hij in zijn boek uit. Een gelijkwaardige discussie tussen arts en patiënt is een illusie, vindt hij. Arts en ziekenhuis bevinden zich in een machtige positie. Dat wil niet zeggen dat zij die macht gebruiken, maar onbewust speelt het toch mee. Alleen al het uniform accentueert het verschil tussen patiënt en medewerker in het ziekenhuis. Tussen wij en zij. Daar zit iets in dat afstand schept. ‘Het onderscheid tussen hulpverlener en hulp­behoevende krijgt een extra merkteken. Daar zit meer achter dan alleen praktisch nut.’ (pagina 98).

Paul Goderis heeft in dit leeswaardige boek mooi duidelijk gemaakt hoe het precies zit tussen zorgprofessional en patiënt. Hij heeft over veel aspecten van ziek zijn en patiënt zijn goed nagedacht en ze in een breder perspectief gezet dan alleen zijn eigen leven en ervaringen. Het is een verhelderend boek voor de zorgprofessional, maar zeker ook voor de patiënt.

Recensie door: Marja Baars

De kwetsbare patiënt. -Patiëntgerichtheid in het ziekenhuis: ervaringen en beschouwingen, door Paul Goderis, 186 pagina’s,prijs: 18,15 euro, ISBN:9789402213164. Te bestellen via www.boekscout.nl