Als verpleegkundige op de intensive care heb ik momenten waarop emoties dieper binnenkomen dan verwacht. Mijn kwetsbaarheid op zo’n moment is confronterend. Verlies ik de controle of ervaar ik dan de essentie van mijn beroep?

Kathy, jouw verhaal op YouTube en de uitspraak The touch that isn’t effective or that didn’t hurt maakte diepe indruk op mij. De hand die ik raak, de blik die ik ontmoet, het woord dat ik uitspreek heeft impact op de zieke mens die ik verzorg.

Hoe vaak raak ik deze mens aan zónder dat het effectief is? Hoe vaak luister ik écht? Hoe vaak sta ik mijzelf toe werkelijk in het moment te zijn met de zieke die angstig of naaste die verdrietig is?

Volle aandacht

Ik geef je, mijn IC-patiënt, nu mijn volle aandacht en luister als je vertelt dat je jezelf boven het bed van je buurvrouw ziet hangen en met een klap aan het plafond geplakt zit. Dat je hallucineert door de medicatie die ik je net daarvoor gegeven heb vertel ik je niet, omdat ik je jouw verhaal wil laten vertellen zonder klinisch de situatie voor je te verklaren.

Ik luister naar je zwakke stem. Jij vertrouwt me toe dat je je overleden vader hebt gezien. Dat je bang bent om dood te gaan. Je trekt aan de infuuslijnen, omdat je je gevangen en mishandeld voelt. In een omgeving die je niet kunt plaatsen, in kleuren die voor jou ongewoon intens zijn. Je vertelt me wat je rust geeft. Waarin je voorheen steun vond, wanneer je je somber voelde.

Ik luister, waardoor jij je even kan ontspannen. Als je weer verward aan de infuuslijnen trekt, ben ik bij je. Ik heb meer geduld en weet hoe ik je kan helpen. En als je je, doordat je al weken op de intensive care ligt, somber voelt regel ik een ontmoeting met je allerliefste viervoeter.

Onrust

Ik zie de onrust in de houding van je man als hij aan je bed staat. Hij weet zich geen raad, heeft zijn ‘maatje’ nog nooit zo ziek gezien. Je aanraken durft hij niet. Hij heeft zoveel vragen, maar cijfert zichzelf weg. Hij denkt dat ik het druk heb en dat alle aandacht voor jou moet zijn. Ik zie dat  hij moe is en wil blijven, want hij weet als geen ander wat je nodig hebt. Hij verzorgt je sinds je zien bent en je hangt, letterlijk en figuurlijk, aan hem. Toch neem ik hem even apart. Los van alle apparatuur, weg van het bed waaraan hij zo sterk moet zijn. Daar spreekt hij over zijn onzekerheden, hoe slecht hij de laatste tijd slaapt en hoe jullie al 49 jaar samen zijn. Hij huilt, hij lacht, hij is stil en kwetsbaar. Eindelijk durft hij. En ik omarm hem.

Onschatbare waarde

Kathy, dit kost geen tijd en het is van onschatbare waarde. In de wereld van de intensive care, evidence based practice en in een harde tijd en werkelijkheid maakt hartelijkheid het verschil.

Lorette Gijsbers

Intensive Care verpleegkundige bij het Kennemer Gasthuis, voorzitter van de landelijke kerngroep Family Centered Intensive Care. Deze organisatie dingt mee naar de Gouden oor award voor de zorg. De award wordt uitgereikt op de European Listening and Healthcare Conference op 30 en 31 oktober in Nijmegen.

Dit blog is oorspronkelijk op 21 augustus 2014 gepubliceerd op Skipr, mediapartner bij de European Listening and Healthcare Conference.