Deze vijf misvattingen over patiëntgericht communiceren mogen zo snel mogelijk de wereld uit!

No 1: Patiëntgerichte communicatie werkt niet.

Ja, patiëntgerichte communicatie (PGC) werkt. Je laat je uitleg en behandelingsvoorstel aansluiten bij de beleving, de wensen en de waarden van je patiënt. Je neemt samen een beslissing. Daardoor voelt je patiënt zich beter geholpen en is hij meer tevreden. Zijn therapietrouw neemt toe en uiteindelijk verbeteren uitkomsten in termen van gezondheid. Wat wil je nog meer?

No 2: Ik communiceer al patiëntgericht.

Dat kan. Vooral veel huisartsen communiceren al patiëntgericht. Toch blijkt dat ze dat vooral in het begin van het consult doen, bij de hulpvraagverheldering. In latere fasen van het consult wordt al minder patiëntgericht gecommuniceerd. Echte gedeelde besluitvorming – in de zin dat de voorkeuren van de patiënt expliciet aan de orde komen en arts en patiënt samen een beslissing nemen – komt al veel minder voor. Het kan dus beter.

No 3: Mijn patiënten zitten niet te wachten op patiëntgericht communiceren.

Toch wel. Uit NIVEL onderzoek blijkt dat patiënten twee kernbehoeftes hebben in het contact met hun arts. Patiënten willen genezen worden (the need to be cured) én verzorgd worden (the need to be cared for). Allereerst willen patiënten weten en begrijpen hoe symptomen geïnterpreteerd moeten worden, of er iets mis is, en zo ja, wat er aan gedaan kan worden. Verder willen patiënten zich gekend en begrepen voelen, hun zorgen kunnen uiten en gerustgesteld worden. Met PGC voldoe je aan beide behoeften.

No 4: Ik heb geen tijd om patiëntgericht te communiceren.

Toegeven, PGC kost inderdaad iets meer tijd, vooral in het begin, als je het nog aan het leren bent. Het blijkt een tot twee minuten te schelen. Maar er zijn ook aanwijzingen dat gesprekken juist langer duren als je niet patiëntgericht bent. Bovendien leveren gesprekken met een meer patiëntgerichte benadering een grotere tevredenheid en therapietrouw op. Wie weet levert dat weer minder vervolgconsulten op. En dat spaart dan weer zeeën van tijd.

No 5: En als mijn patiënt nou eens niet doet wat ik denk dat hij zou moeten doen? Ik wil hem wel de beste behandeling aanbieden!

Logisch. Iedere arts wil zijn patiënt verantwoorde, liefst wetenschappelijk bewezen, zorg bieden. Toch is het minstens even belangrijk dat die zorg voor de betreffende patiënt ook haalbaar is. We weten allemaal dat medicijnkastjes thuis vol staan met niet afgemaakte – wetenschappelijk bewezen effectieve – kuren. Zonde! Je komt er maar op één manier achter: ‘Is mijn voorstel haalbaar voor u?’ Zo niet, dan zul je toch je verantwoorde advies moeten aanpassen.

Remke van Staveren is psychiater bij diverse instellingen in de ggz en auteur van de boeken ‘Patiëntgericht communiceren Gids voor de medische praktijk’, voor huisartsen en medisch specialisten, en ‘Patiëntgericht communiceren in de ggz’. Daarnaast heeft zij de gratis app MedCom (iOS/Android) gemaakt die zorgprofessionals in 15 seconden helpt zich voor te bereiden op een patiëntgericht gesprek met een patiënt/cliënt.