“Enthousiasme en optimisme ontmoeten scepsis en cynisme”

12 januari 2011

Anne Spanjaart, student geneeskunde aan het VUmc is één van de initiatiefnemers van Compassion for Care. Zij vertelt in een persoonlijk statement waarom terugkeer van compassie in de gezondheidszorg zo belangrijk is.

Anne: “Voor elk van ons, initiatiefnemers van Compassion for Care, geldt de bewustwording dat wij arts wilden worden als een bijzondere ervaring. Geen nuchtere keuze uit een aantal mogelijkheden, maar een gevoel van roeping en enthousiasme.”

“In de loop van je ontwikkeling als kind en adolescent ontstaat het bewustzijn van je eigen lichaam en geest met de bijbehorende verschijnselen van gezondheid en ziekte, geluk en verdriet. Je ontdekt dat je daardoor een persoon bent, een wezen met fysieke en psychische kenmerken en daarin enerzijds uniek maar anderzijds zeer gelijkend op je medemensen. Bij ons ging dat proces van bewustwording gepaard met een zekere nieuwsgierigheid naar en fascinatie voor het verschijnsel mens.”

“Je brengt de meeste tijd door met jezelf en je ontdekt dan dat het niet zo eenvoudig is om jezelf te begrijpen. Dat leidt tot gesprekken met anderen, vertrouwde anderen, waarin je eigen waarnemingen en ervaringen vergelijkt met die van je gespreksgenoten, in een poging om er achter te komen wie en wat je bent. Vaak, zo is onze ervaring, voert dat tot een gevoel van onderlinge verbondenheid. Dit kan je helpen meer van jezelf te begrijpen en jezelf te aanvaarden. Het stelt je ook in staat om anderen tot steun te zijn. Solidariteit, vriendschap, liefde voor je medemens zo je wilt.”

“Op een wat abstracter niveau heeft deze ervaring ons geleerd dat het bijdragen aan het welzijn van anderen beloond wordt met een bijdrage aan je eigen welbevinden. Dat gebeurt niet op basis van ”voor wat hoort wat” maar als een vanzelf functionerend psychologisch mechanisme. Het geeft voldoening om anderen te helpen, zeker als dat gebeurt in een betrekkelijk nauwe relatie tot die ander. En daarin lag en ligt voor ons het eerste argument om arts te worden. Geen andere activiteit biedt zoveel mogelijkheden om je medemensen wezenlijk behulpzaam te zijn bij het handhaven of herstellen van hun welzijn. Dat doe je in nauwe interactie met die medemensen en met collega’s. En dat veelal op een technisch en wetenschappelijk hoog niveau, een tweede aantrekkelijk aspect van het medische beroep.”

“Met deze motivatie en een zekere hartstocht zijn wij de wereld van de geneeskunst binnengestapt, in de verwachting daar in overwegende mate gelijkgestemden tegen te komen die onze passie zouden delen. Helaas, ons enthousiasme en optimisme ontmoeten vooral scepsis en cynisme. Solidariteit, zorgverlening in vertrouwelijke interactie met de patiënt, laat staan ”liefde voor je medemens”, het zijn begrippen die gemakkelijk tot de kwalificaties ”naïef” en ”boomknuffelaar” leiden. Artsen, die toch ook ooit met idealen begonnen moeten zijn, reageren nogal eens met opmerkingen als: ”Leuk, maar zo zit de wereld niet in elkaar”. De nauwe samenwerking tussen artsen zoals wij die voor ogen hadden en nog hebben, lijkt in de medische wereld ver te zoeken. Eerder lijkt er sprake van een concurrentiecultuur. En waar de patiënt centraal zou moeten staan (zonder patiënten geen artsen, toch?) lijkt de strijd der ego’s vaak belangrijker te zijn. En waar komen die grote aantallen overwerkte, verslaafde en depressieve artsen vandaan? Hebben die hun idealen vermalen zien worden in een onbarmhartig systeem waarin solidariteit, collegialiteit, gedeelde ervaringen en daarmee samenhangende arbeidsvreugde geen plaats hebben?”

“Wij vinden dat het anders moet en kan. De meesten die aan een opleiding in de gezondheidszorg beginnen zullen dat mede doen vanuit het besef dat hun werk en loopbaan niet alleen interessant, maar vooral ook mooi zal zijn, want in hoge mate tegemoetkomend aan de nood van hun medemensen. Die motivatie moet bewaard blijven. Ter wille van de patiënten en ter wille van de zorgverleners zelf. Beiden zijn daarbij gebaat. Wij willen er naar streven om aldus een betere zorg te bereiken, beter voor de ontvangers en beter voor de verleners. Zorg geïnspireerd door compassie en collegialiteit. We roepen iedereen op die dat ook onderschrijft om mee te denken en mee te praten over de manieren waarop dat kan worden verwerkelijkt. Steun Compassion for Care! Steun het streven naar medische zorg die is georganiseerd en wordt uitgeoefend op de wijze die de zorgverlener voor zichzelf als patiënt het beste zou vinden.”

TEKEN HET CHARTER VAN COMPASSION FOR CARE

Teken nu

Momenteel hebben mensen het charter getekend